Rozwój mowy jest procesem ukierunkowanych na kształtowanie prawidłowych form komunikacji dziecka z otoczeniem. Proces ten przebiega w dwóch aspektach – tworzenie zasobu słownictwa czynnego oraz zdobywania sprawności w zakresie poprawnej artykulacji. Rozwój mowy przebiega u dzieci w różnym tempie. Czasem może być opóźniony z powodu czynników środowiskowych, zaburzeń słuchu albo nieprawidłowej budowy narządów artykulacyjnych. W każdym z tych przypadków możliwa jest korekcja za pomocą odpowiednich metod i pomocy logopedycznych.
Program multimedialny dla dzieci niedosłyszących
Uzyskanie najlepszych efektów w stymulowaniu rozwoju mowy u dzieci z ubytkami słuchu umożliwia połączenie dźwięku z prezentacją wizualną i zwrotnym odzwierciedlaniem brzmienia dźwięków lub słów. Dlatego dobrym narzędziem do tego celu jest program komputerowy zawierający obrazki logopedyczne w postaci plansz oraz krótkie animacje ukazujące ciekawe historyjki. Uzupełnieniem obrazu są naturalne odgłosy z otoczenia domowego lub przyrodniczego oraz ekspozycja brzmienia słów.
Mówiące obrazki służą do stymulowania percepcji słuchowej w zakresie rozpoznawania i różnicowania dźwięków. Naśladując sposób wymowy dziecko uczy się poprawnej artykulacji wyrazów. Obrazki logopedyczne wspierają też rozwój percepcji wzrokowej oraz wprowadzają do zasobu słownictwa dziecka nowe pojęcia i wyrazy. Takie kompleksowe podejście do terapii logopedycznej daje dobre rezultaty zarówno u dzieci niedosłyszących jak też u maluchów, które są na wczesnym etapie rozwoju mowy. Program komputerowy z mówiącymi obrazkami może być wykorzystywany przez logopedów oraz rodziców w warunkach domowych.
Korekcja wad wymowy
Zdolność do wypowiadania określonych spółgłosek pojawia się na kolejnych etapach rozwoju dziecka. Jeśli jednak da się zaobserwować utrzymujące się nieprawidłowości artykulacyjne to sygnał, że potrzebne jest wprowadzenie ćwiczeń językowych w tym zakresie. Najczęściej występujące u dzieci wady wymowy to:
- seplenienie – wymowa „s” zamiast „sz”, „c” zamiast „cz”,
- ubezdźwięcznianie głosek „b”, „d”, „g”,
- zamiana trudnych do wymówienia głosek na inne,
- rotacyzm – trudności z wymową „r”.
- jąkanie – zaburzenie płynności mowy.
Pomocą dydaktyczną do terapii wad wymowy są obrazki logopedyczne, na których uwidocznione są przedmioty i postacie. Zestaw składa się ze wzorców i ruchomych elementów, które można dobierać do wzorca, zestawiać takie same rysunki albo grupować je według kategorii. Wszystkim wykonywanym czynnościom towarzyszy głośne wymawianie słów przez terapeutę i powtarzanie ich przez dziecko.
W toku zajęć dziecko uczy się różnicować i wymawiać głoski dźwięczne i bezdźwięczne oraz spółgłoski szczelinowe. Obrazki logopedyczne zawierają wiele wyrazów z głoską „r”. To ćwiczenie dla starszych dzieci, które w odpowiednim czasie nie opanowały jej poprawnej wymowy – zastępują ją przez „l” albo „r tylnojęzykowe”, które nie jest charakterystyczne dla języka polskiego.
Jednym z walorów obrazków logopedycznych jest wspieranie ogólnego rozwoju w różnych sferach poznawczych i ruchowych. Podczas tworzenia zbiorów ilustracji młodsi uczniowie zdobywają pojęcie liczby oraz doskonalą myślenie logiczne. Podpisy pod obrazkami utrwalają graficzny obraz wyrazu. Manipulowanie kartonikami kształci koordynację wzrokowo-ruchową.
Nauka przez zabawę
Dużą popularnością cieszą się obrazki logopedyczne u terapeutów, reedukatorów, nauczycieli przedszkola i rodziców. Ma to swoje uzasadnienie – zajęcia można prowadzić w formie atrakcyjnej zabawy, która nie znudzi nawet maluchów. Dla uczniów młodszych klas forma zabawowa jest dobrym sposobem na ćwiczenie wymowy, pisania, czytania i rachowania.